Nedeni Bilinmeyen Deri Hastalıkları

Herşey 2003�te yeni evimize taşınmamızla ve sanıyorum ilk olarak Yumoş�la başladı. 30 yaşında hafıza kaybı olur mu demeyin, ama çok da hatırlamıyorum o günleri doğrusu. Eski fotoğraflara baktığımda Yumoş�un 2003 Mayıs�ında hala normal bir kürkü olduğunu görebiliyorum. Sorun tam olarak ne zaman ve nasıl başladı hiç hatırlamıyorum.

Yumoş�un yavaş yavaş orada burada gördüğümüz tutam tutam tüyleri (kötü 1 benzetme olacak ama, sanki kanser tedavisi gören insanların saçlarının dökülmesi gibi), Yumos, bir anda belden aşağısı itibariyle traş edilmiş Fino köpeklerine benzeyince bizi korkutmaya başladı! Hoş, tamamiyle kelleşmedi Yumoş. Dedim ya, oturduğu kalktığı yerlerde yumak yumak düşmüş tüylerini görüyorduk. Onun dışında kendini hatır hutur yalayarak sanki makineyle traş edilmiş gibi bir hale getirdi Yumoş.

ine nasıl ve ne zaman hatırlamıyorum ama, özellikle Maviş olmak üzere Minnoş ve Houston�da da başladı acayip bir deri bozukluğu. Minnoş ve Houston�da dillerinin erişemediği yerlerde sanki güve yemiş yün gibi, dillerinin eriştiği ve yaladıkları yerlerdeyse yine traş edilmiş gibi tüy dökülmeleri görülürken, Maviş�in tüm karnı yara bere içine döndü! Nedense sadece Maviş aşırı kaşınıyordu. Dolayısıyla kendi kendini ısırarak kaşıyor ve kaşınan yerleri yara yapıyordu! Ama ne Maviş, ne Minnoş ne de Houston Yumoş kadar çok tüy döküp, Fino köpeklerine benzemediler. Daha da ilginci, en küçük 2 kedim Bızdık ve Mercan�a hiç bir şey olmadı.

Veterinere yaptığımız 3-5 ziyaret, maalesef hiç bir sonuç vermedi. Çok çeşitli testler yapıldı Yumoş ve Maviş�e (hastalığı en kötü onlar yaşadıkları için). Ama bizim veteriner kliniğindeki 3 veteriner de bu deri bozukluğuna bir sebep ve dolayısıyla bir tedavi yöntemi bulamadılar. Ben antibiyotik ve kaşıntıyı gidermesi için antihistaminikle Maviş�in göbeğindeki yaraları geçirebildim sadece.
Nisan 2005 itibariyle durum şöyle: Bızdık ve Mercan�a geçen 2 senede hala hiç bir şey olmadı. Maviş�in derisi bir ara tamamiyle düzeldi. Bu hastalık birinde biterken, diğerinde başlıyor. Bu ara sanki yeniden bir bulaşıcı döngü başladı. Maviş�in göbeğinde hafif kızarıklıklar başladı ara ara olduğu gibi. Houston�da hep sadece 1-2 küçük güve yeniği oluyor; kafasında falan. Minnoş karnını yalaya yalaya traş edilmiş hale getirdi. Ama Maviş gibi hiç bir zaman yara olmuyor onda. Yumoş�taysa hiç bir değişiklik yok. Belden aşağısı çıplak bir halde evin içinde saklanmaya devam ediyor zavallı korkak fare!

Biraz belli oluyor bu resimde Yumoş�un derisinin hali. Hoş, tüyleri döküldüğünden beri belden aşağı fotosunu pek çekmiyorum Yumoş�un zaten.

Bakın, aşağıdakiler, deri bozuklukları hakkında geçen 2 senede bizimkiler sayesinde öğrendiklerim

* * *
Kedinizin kürkünde değişiklikler, dökülmeler vs görmeye başladığınızda öncelikle yapılması gereken şey, her ne kadar siz herhangi bir dış parazit görmüyor olsanız da, kediye geniş spektrumlu bir dış parazit tedavisi uygulanması. Bazı kedilerde pire ısırmasına karşı alerjik reaksiyonlar görülebiliyor. Ayrıca sarcoptic mange (uyuz) ya da daha büyük olasılıkla demodectic mange (bunun Türkçesini bilmiyorum; ama uyuzun bir çeşidi diyebiliriz herhalde) da olabilir kedide. Bu iki hastalığa deride yaşayan, mit denen mikroskobik parazitler neden oluyor. Bu canlıların varlığını tespit için, tüyü dökülmüş bölgelerden deri kazıntısı alıp mikroskop altında bakmak gerekli. Revolution (aktif madde selemectin) hem pireler, hem de mit'leri öldüren geniş spektrumlu bir dış parazit öldürücü; 2 hafta arayla 3 kez kullanılması gerekli mit'ler için. Onun dışında kediyi haftada bir kireç-sülfür (lime sulphur) solusyonuna batırmak (solusyon kedinin üzerinde kalacak, yıkanmayacak) da mit'leri öldürmede etkili.

Maalesef mantar (ringworm) olabilir kedinizde. Maalesef diyorum, çünkü mantar çok sıkı tedavi edilmesi ve kontrol altında tutulması gereken, insanlara da bulaşabilen bir hastalık. Her mantarın seyri, her zaman aynı olmuyor; bazen bilinen ya da sık görülen belirtiler dışında belirtiler görülebiliyor. Bu sebeple mantarın kesin teşhisi için veterinerinizde mantar kültürü yaptırmanız gerekli. Ayrıca bazı tür mantarlar siyah ışık altında (Wood�s lamp) yeşil floresan renk vermeleriyle teşhis edilebiliyorlar. Ama her mantar floresan vermiyor. Artı, iyi bir teşhis için siyah ışığın şüphe edilen bölge üzerinde en az 5 dakika ve hatta daha fazla durması gerek; ışığın daha az tutulması yanlış sonuçlar verebilir. Bazı kediler/hayvanlar bir süre sonra mantara karşı direnç geliştiriyorlar ve sadece taşıyıcı oluyorlar. O sebeple hastalığı diğer hayvanlara ya da insanlara bulaştırıp onlarda belirti görülmesine neden olurken, kendileri tamamiyle belirtisiz olabiliyorlar. Ya da uzun bir süre belirti göstermeyen bir kedi herhangi bir hastalık ya da stres altında belirti göstermeye başlayabiliyor. Her ne kadar mantarın başka bir canlıdan ya da mantar sporları bulaşmış bir yüzeyden (mantar sporları bir ortamda yıllarca yaşayabilirler) sizin kedinize geçmesi gerekiyorsa da, kediniz başka bir hayvanla temas etmediği için �benim kedimde mantar olmaz� demeyin.

Deri bozukluklarında bir diğer ihtimal karaciğer bozukluğu. Bu ihtimalin doğru ya da yanlışlığını keşfetmek için kan tahliliyle karaciğer değerlerine bakılması gerekli.
Kedilerdeki deri bozukluklarına sebep olabilecek bir diğer ihtimal hormonal bozukluklar. Her ne kadar kedilerde ender görülse de, az ya da fazla çalışan tiroid bezi, özellikle ilerlemiş yaştaki ve obez kedilerde tüy dökülmelerine neden olabilir. Hormonal bozukluklar da yapılacak kan tahlilinde tiroid hormonunun ölçülmesiyle keşfedilebilir.


Tüm bu olasılıklar dışında, kedide alerji olabilir. Veterinerin yapacağı kortizon iğnesi sonrası, yaklaşık 2-3 haftada kedinin tüylerinin yeniden uzamaya başladığını görürseniz, tüy dökülmesinin alerjik olma ihtimali yüksektir. Bu durumu düzeltmesi maalesef biraz zor. Çünkü bu durumda kedinin neye alerjisi olduğunu keşfetmek ve kedinin o alerjan maddeyle temasını önlemek zorundasınız. Dış parazit tedavisinin zaten yapıldığını varsayarak, kedinin vücuduna değen bir şeylere karşı alerjisi olup olmadığını kortizon iğnesi sonrası kediyi örneğin banyo türü, yerde halı, bez parçası, herhangi bir kumaş vs olmayan bir yere kapatıp anlayabilirsiniz. Kontak alerji dışında bazı kedilerin kuzu, tavuk ve balık proteinlerine ya da ucuzu mamaların içindeki boya ya da preservatiflere karşı alerjisi olabiliyor. Kedinizde mama alerjisi olup olmadığını yediği mamayı değiştirerek ve değiştirme sonrası kedide bir düzelme olup olmadığını gözlemleyerek anlayabilirsiniz. ABD'de besin alerjisi olan kediler için geyik ya da tavşan etinden yapılma, içinde alerjiye sebep olabilecek maddeler olmayan özel mamalar mevcut. TR'de bu tip mamalar bulunabiliyor mu, bilemiyorum.

Son olarak, kedideki tüy dökülmesinin psikolojik bir nedeni olabilir. Çeşitli sebeplerle stres altındaki kediler (evde yanlız kalan, canı sıkılan, başka kediler ya da hayvanlar tarafından ezilen vs) streslerini kendilerini yalayarak atmaya çalışıyor olabilirler. Bu tip kediler için çeşitli antidepresan ya da ankziyolitik ilaçlar kullanılabilinir.

Bizim Yumoş için hormonal hariç yazdığım diğer tüm olasılıklar için diagnostik testler/tedaviler uygulandı. Yumoş�taki hastalığın hormonal olması imkansız; çünkü hormonal bozukluklardaki tüy dökülmesinin seyri genelde daha farklı oluyor (tüy kaybı vücudun 2 tarafında simetrik bir şekilde oluyor örneğin). Bu deri bozukluğunun alerji olması da pek olası değil; aynı alerjan maddenin 4 kediyi birden etkilemesi çok düşük bir ithimal. Kaldı ki sebep alerji olsa, hastalık bir gidip bir geleceğine devamlı seyrederdi. Bunun yanında 6 kediden sadece 4�ünde belirtilerin görülmesi, diğer 2 kedide hiç bir şey olmaması kafaları epey karıştırıyor!

* * *
�Bu ay kredi kartı borcumuz azalsın, Maviş�e diş temizliği yaptırayım. Ondan sonra da Yumoş�u özel hayvan dermatoluguna götüreyim� diyordum son bir kac aydır. Ama 2 hafta önce köpeğimiz aniden kalp yetmezliği geçirdi, acil hastaneye kaldırıldı. 2 kez ultrason, ilaçlar, oksijen tüpü, röntgenler, hala yapılan kan tahlilleri vs derken, bir anda hiç beklemediğimiz anda, hiç beklemediğimiz meblağlarda masraflar çıkıverdi karşımıza. (Amerika�da gerek insan gerekse hayvan sağlığıyla ilgili herşey maalesef çok pahalı). Bizim durumumuzda yapılmayan tek şey biyopsi. Onu bizim veteriner de yapabilirdi aslında. Ama ben onların bu konuya yaklaşımlarını yetersiz gördüğümden (kendileri de itiraf ettiler bir nevi), biyopsiyi bir dermatoloğun yapmasının daha iyi olacağını düşündüm. Bakalım Yumoş�a sıra ne zaman gelecek ve dermatolog farklı bir şeyler söyleyecek mi, yapacak mı?


ALINTIDIR

sağolun....